 |
Kalli Motoci da Makaman Yaƙi da Sojojin Biyafara Suka Ƙera da Kansu a Lokacin Yaƙin Basasar Najeriya |
Yaƙin Basasar Najeriya (1967–1970), wanda aka fi sani da Yaƙin Biyafara, hujja ce karara ga karin maganar Hausa da ke cewa:
“Wahala ita ce uwar ƙirƙira.”
A lokacin yaƙin, gwamnatin Tarayyar Najeriya ta toshe duk wata hanya da za ta bai wa Biyafara damar samun makamai daga waje. Wannan matsin lamba ya tilasta wa sojojin Biyafara su dogara da basirar ƙirƙira da injiniyancinsu, inda suka fara ƙera makamai da motocin yaƙi da kansu domin kare yankinsu.
Ƙirƙira da Hazakar Sojojin Biyafara
Duk da ƙarancin kayan aiki da albarkatu, sojojin Biyafara sun nuna:
- hazaka ta fasaha
- ƙwarewar injiniya
- ƙwazo da jajircewa
Sun samu damar ƙera nau’o’in makamai daban-daban domin:
- kare kansu
- fatattakar hare-haren sojojin Tarayya
- rage gibin makaman zamani da suke fuskanta
Wannan ya sanya tarihin Biyafara ya zama abin nazari a fagen ƙirƙira a lokacin yaƙi (wartime innovation).
Fitattun Makaman da Biyafara Suka Ƙera
Wasu daga cikin makaman da aka fi sani sun haɗa da:
-
Ogbunigwe – kalma ce ta harshen Igbo wadda ke nufin “mai kashe mutane da yawa”
- wani nau’in bam ne mai ƙarfi
- ya haddasa babbar asara ga abokan gaba a lokuta da dama
-
Multi-barrel weapons – makamai masu ramuka da dama
-
Grenade Launcher – na’urar harba gurneti
-
Nakiyoyin fasa mota da na hana motsi
-
Ojukwu Air Drop Bomb – bam da ake jefawa daga sama
-
Ojukwu Bucket – bam na gargajiya da aka ƙera ta hanyoyin gida
Waɗannan makamai sun nuna yadda aka juya ƙarancin albarkatu zuwa dabarun yaƙi masu tasiri.
Motocin Yaƙi na Biyafara (Red Devils)
Daya daga cikin abubuwan da suka fi jan hankali shi ne motocin yaƙi masu sulke da Biyafara suka ƙera, waɗanda aka fi sani da:
Red Devils
- manyan motocin yaƙi masu sulke
- an ƙera su daga motoci na farar hula da aka ƙarfafa
- an rarrabe su zuwa nau’o’i:
- Type A
- Type B
- Type C
- Type D
Ko da yake ba su kai tankunan zamani na ƙasashen waje ba, sun taka muhimmiyar rawa wajen:
- ƙarfafa gwiwar sojoji
- bayar da kariya
- tayar da tsoro a wasu hare-hare
Tsawon Yaƙin da Illolinsa
- Fara yaƙi: 6 ga Yuli, 1967
- Ƙarewa: 15 ga Janairu, 1970
Yaƙin ya yi sanadiyar:
- mutuwar mutane kusan miliyan 2 (bisa hasashen masana)
- yawancinsu fararen hula ne
- da dama sun mutu ne sakamakon yunwa da cututtuka, ba wai harbin bindiga kaɗai ba
Wannan ya sa yaƙin ya kasance ɗaya daga cikin mafi munin bala’o’in jin ƙai a tarihin Afirka.
Ina Ake Ajiye Motocin Yanzu?
A yau:
- wasu daga cikin motocin yaƙi da kayan sulke na Biyafara
- ana ajiye su a Gidan Adana Tarihin Yaƙi na Ƙasa (National War Museum)
- wanda ke Umuahia, Jihar Abia
Suna zama:
- shaida ta tarihi
- kayan koyo ga masana
- tunatarwa kan illar yaƙi da darajar zaman lafiya
Kammalawa
Ƙirƙirar makamai da motocin yaƙi da sojojin Biyafara suka yi ba wai kawai labarin yaƙi ba ne, labari ne na hazaka da jarumta a cikin tsananin ƙunci. Duk da cewa yaƙin ya zo da babbar asara, tarihin ƙirƙirar kayan yaƙin Biyafara na nuna cewa:
- Afirka na da basira
- wahala na iya haifar da fasaha
- amma zaman lafiya ya fi kowace nasara ta yaƙi daraja
Idan kana sha’awar:
- tarihin Yaƙin Basasar Najeriya
- ƙirƙira a lokacin yaƙi
- labaran kayan yaƙi na gargajiya
ka ci gaba da bibiyar wannan shafi, kuma ka raba domin amfanin wasu.
